အသည္းေရာင္ေရာဂါ စီ က သင့္အသည္းကို မေကာင္းျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ ကူးစက္ေရာဂါပိုး (ဗိုင္းရပ္စ္)  ျဖစ္ပါတယ္။။ အရက္အလြန္အကြ်ံေသာက္ျခင္းက ဒီလိုျဖစ္ေစႏိုင္သလို မူးယစ္ေဆးဝါးသံုးစြဲျခင္း၊ အခ်ိဳ႕ ဓာတုေဗဒပစၥည္းမ်ားနဲ႕ အခ်ိဳ႕ေသာ ကူးစက္ေရာဂါပိုးမ်ားေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

သင့္က်န္းမာေရးအတြက္ သင့္အသည္းက အလြန္အေရးႀကီးပါတယ္။ ထိခိုက္ရင္ ဒါမွမဟုတ္ အသည္းပ်က္စီးရင္ ေကာင္းစြာ အလုပ္မလုပ္ႏိုင္ေတာ့ဘဲ သင္ အလြန္မက်န္းမမာ ျဖစ္လာနိုင္ပါတယ္။

အသည္းေရာင္ေရာဂါ စီကို တစ္ခါတစ္ေလ C ပိုး လို႔လည္း ေခၚၾကပါတယ္။

အသည္းေရာင္ေရာဂါ စီ ဗိုင္းရပ္စ္ ႐ွိတဲ့သူရဲ႕ေသြးက သင့္ ေသြးစီးဆင္းတဲ့လမ္းေၾကာင္းထဲ ေရာက္ခဲ့ရင္ သင္ အသည္းေရာင္ေရာဂါ ရလာနိုင္ပါတယ္။ ေသြးစက္မ်ားဟာ သင့္မ်က္လံုးနဲ႕ မျမင္ေလာက္ေအာင္ ေသးငယ္ေပမဲ့ သင္ အသည္းေရာင္ေရာဂါ စီ ကူးစက္လာနိုင္ပါတယ္။

ကူးစက္ႏိုင္တဲ့ အႏၲရာယ္ ျမင့္မားတဲ့ လုပ္ေဆာင္မႈမ်ား

• မူးယစ္ေဆးဝါးထိုးသြင္းတဲ့ အပ္ေတြ၊ ေဆးထိုးႁပြန္ေတြနဲ႔ ဇြန္းေတြကို သူတစ္ပါးနဲ႔ အတူမွ်ၿပီး အသံုးျပဳျခင္းဟာ အသည္းေရာင္ေရာဂါ စီ အမ်ားဆံုး ကူးစက္ႏိုင္တဲ့နည္းလမ္း ျဖစ္ပါတယ္။
• ေရာဂါပိုးသတ္မထားတဲ့ အရာေတြနဲ႔ ခႏၶာကိုယ္ကို ထိုးေဖာက္ျခင္း၊ ေဆးမင္ေၾကာင္ထိုးျခင္း၊ ဒါမွမဟုတ္ ရိုးရာယဥ္ေက်းမႈအရ ေဆးမင္ေၾကာင္ထိုးျခင္း၊ အေရျပားေဖာက္ျခင္း၊ အေရျပားေဖာက္ၿပီး အလွအပ ပစၥည္းမ်ား ထည့္ျခင္း
• ေဆးကုသမႈဆိုင္ရာ၊ သြားဘက္ဆိုင္ရာ ဒါမွမဟုတ္ အပ္စိုက္ကုထံုးဆိုင္ရာတို႔မွာ ေရာဂါပိုး သတ္မထားတဲ့ အပ္မ်ားနဲ႔ အေရျပားကို ေဖာက္တဲ့ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ား ပါဝင္ပါတယ္။

ကူးစက္ႏိုင္သည့္ အႏၲရာယ္ မျမင့္မားတဲ့ လုပ္ေဆာင္မႈမ်ား

• အသည္းေရာင္ေရာဂါ စီ႐ွိေနတဲ့ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္ဟာ မိမိကိုယ္ဝန္႐ွိေနစဥ္မွာျဖစ္ျဖစ္ ဒါမွမဟုတ္ မီးဖြားခ်ိန္မွာျဖစ္ျဖစ္ မိမိရဲ့ကေလးကို ေရာဂါပိုး ကူးစက္ေစနိုင္ပါတယ္။
• သြားတိုက္သြားပြတ္တံမ်ားနဲ႔ မုတ္ဆိတ္ရိတ္ဓားေတြကို အတူမွ်သံုးျခင္း
• က်န္းမာေရး ေစာင့္ေ႐ွာက္မႈဆိုင္ရာ ဝန္ထမ္းမ်ား မေတာ္တဆ ေဆးထိုးအပ္ ထိုးမိဒဏ္ရာရျခင္းလည္း ပါဝင္ပါတယ္။

သင့္အေနႏွင့္ ေအာက္ပါအေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္ အသည္းေရာင္ေရာဂါ စီ မကူးစက္ႏိုင္ပါ –

• အိမ္သာမ်ား ဒါမွမဟုတ္ ေရခ်ိဳးခန္းမ်ား သူတစ္ပါးနဲ႔ အတူမွ် အသံုးျပဳျခင္း
• ေခၽြး ဒါမွမဟုတ္ အသည္းေရာင္ေရာဂါ စီ ႐ွိေနတဲ့သူရဲ့ အဝတ္မ်ားကိုေလၽွာ္ျခင္း
• ဇြန္း၊ခက္ရင္းနဲ႔ဓားမ်ား၊ ပန္းကန္မ်ား ဒါမွမဟုတ္ ခြက္မ်ားနဲ႔ ဖန္ခြက္မ်ားကို သူတစ္ပါးနဲ႔ အတူမွ် အသံုးျပဳျခင္း
• အသည္းေရာင္ေရာဂါ စီ ရွိသူတဦးဦးမွ ခ်က္ျပဳတ္ထားတဲ့ အစားအစာကို စားသံုးျခင္း
• ႏွာေခ်ျခင္း၊ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း၊ နမ္းျခင္း ဒါမွမဟုတ္ ေပြ႕ဖက္ျခင္း
• ေရကူးကန္မ်ား
• တိရစၧာန္ ဒါမွမဟုတ္ ပိုးမႊား ကိုက္ျခင္းမ်ား (ဥပမာ၊ ျခင္ကိုက္ျခင္းမ်ား) ျဖစ္ပါတယ္။

စည္းကမ္းသတ္မွတ္ခ်က္မ်ားနဲ႔ ဥပေဒအားလံုးကိုလိုက္နာရတဲ့ ဩစေၾတးလ်ႏိုင္ငံမွာ ကာကြယ္ေဆးထိုးျခင္းမ်ား၊ ေသြးအစားထိုးကုသျခင္းမ်ားနဲ႔ ေဆးကုသမႈဆိုင္ရာ၊ သြားဘက္ဆိုင္ရာ ကုသမႈ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ားဟာ ေဘးအႏၲရာယ္ကင္း႐ွင္းပါတယ္။

လူအမ်ားစုမွာ ေရာဂါရွိတဲ့ပံုစံေတြ မေတြ႕ရပါဘူး။  ဒါမွမဟုတ္ မက်န္းမာသလိုလည္း မခံစားရပါဘူး။ အျဖစ္အမ်ားဆံုးမွာ ပ်ဳိ႕ခ်င္အန္ခ်င္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ သင္ သိ႐ွိႏိုင္တဲ့ တစ္ခုထဲေသာနည္းလမ္းက ေသြးစစ္ေဆးျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

တကယ္လို႔ သင္က ေအာက္ေဖာ္ျပပါ အခ်က္မ်ား ျဖစ္ေနၿပီဆိိုရင္ ဆရာဝန္နဲ႔ စစ္ေဆးပါ –

• တစ္ႀကိမ္တစ္ခါတည္းျဖစ္ေစ၊ လြန္ခဲ့တဲ့ အခ်ိန္ကာလၾကာျမင့္စြာကျဖစ္ေစ မူးယစ္ေဆးဝါး ထိုးသြင္းခဲ့ဘူးရင္ (မူးယစ္ေဆးဝါးမွာ အားကစားအတြက္ ႂကြက္သားမ်ားႀကီးထြားေစတဲ့ ေဆးမ်ားလည္း ပါဝင္ပါတယ္။)
• ဘယ္ ႏိုင္ငံမွာမဆို ေထာင္က်ဘူးရင္
• ၁၉၉၀ ခုႏွစ္မတိုင္မီက ဩစေၾတးလ်ႏိုင္ငံမွာ ဒါမွမဟုတ္ ဘယ္ႏိုင္ငံမႇာမဆို အဲဒီႏိုင္ငံမွာ အသည္းေရာင္ေရာဂါ စီ ႐ွိ၊မ႐ွိ စမ္းသပ္မႈ မစတင္မီ ခႏၶာကိုယ္ အစိတ္ပိုင္းတစ္ခုခု အစားထိုးကုသျခင္း၊ ဒါမွမဟုတ္ ေသြးသြင္းကုသျခင္း ျပဳခဲ့ရင္
• သင့္မွာ ေဆးမင္ေၾကာင္ထိုးထားျခင္းမ်ား ဒါမွမဟုတ္ အေရျပား ထိုးေဖာက္ထားျခင္းမ်ား ႐ွိခဲ့ရင္
• သင္ အာဖရိက၊ အေ႐ွ႕အလယ္ပိုင္း (အထူးသျဖင့္ အီဂ်စ္)၊ ေျမထဲပင္လယ္၊ အေ႐ွ႕ဥေရာပနဲ႔ ေတာင္အာ႐ွလို အသည္းေရာင္ေရာဂါ စီ ေရာဂါျဖစ္သူ မ်ားစြာ႐ွိေနတဲ့ ေနရာတစ္ခုခုက လာသူျဖစ္ခဲ့ရင္
• သင့္မိခင္မွာ အသည္းေရာင္ေရာဂါ စီ ႐ွိခဲ့ရင္
• သင္က အမ်ိဳးသားျဖစ္ၿပီး ကိုယ္ခံစြမ္းအားက်ေရာဂါ ႐ွိသူျဖစ္ကာ အမ်ိဳးသားမ်ားနဲ႔ လိင္ဆက္ဆံမႈ ျပဳခဲ့ရင္
• သင္ လိင္ဆက္ဆံသူ ၾကင္ေဖာ္ၾကင္ဖက္က အသည္းေရာင္ေရာဂါ စီ ႐ွိေနခဲ့ရင္ တို႔ျဖစ္ပါတယ္။

အသည္းေရာင္ေရာဂါ စီ  ဗိုင္းရပ္စ္ေရာဂါပိုးဟာ အသည္းကလာပ္စည္းထဲ ဝင္ေရာက္ၿပီး ေရာဂါပိုးမ်ား ပြားေစပါတယ္။ အဲဒီအခါ သင့္ ခႏၶာကိုယ္က အသည္းကလာပ္စည္းထဲမွာရွိတဲ့ ေရာဂါပိုးကို တိုက္ခိုက္တဲ့အတြက္ အသည္းကိုထိခိုက္ႏိုင္ပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလ သင့္ ခႏၶာကိုယ္က  အဲဒီေရာဂါပိုးေတြအားလံုးကို မိမိဘာသာ ဖ်က္ဆီးလိုက္မွာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအေျခအေနဟာ သင္ ေရာဂါကူးစက္ၿပီး ေျခာက္လအတြင္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

လူအမ်ားစုရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္က ေရာဂါပိုးအားလံုးကို မေခ်ဖ်က္ႏိုင္ပါဘူး။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာတဲ့အခါ အသည္းမွာ အလြန္ပ်က္စီးၿပီး  အမာ႐ြတ္မ်ားစြာ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါကို ‘အသည္း႐ြတ္ေရာဂါ׳ ‘cirrhosis’ လို႔ေခၚၾကၿပီး အသည္းကင္ဆာနဲ႔ အသည္းရဲ႕လုပ္ေဆာင္မႈ ရပ္ဆိုင္းျခင္း ျဖစ္သြားႏိုင္ပါတယ္။

ဟုတ္ကဲ့၊ ကုသမႈျပဳႏိုင္ပါတယ္။ သင့္ဆရာဝန္က အသည္းေရာင္ေရာဂါ စီ ေရာဂါ ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ေဆးမ်ားေပးႏုိင္ပါတယ္။

တရားဥပေဒအရ သင္ဟာ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ ပုဂၢိဳလ္မ်ားကို မျဖစ္မေန အသိေပးရပါမယ္။ – 

• တကယ္လို႔ သင္ ေသြးလွဴဘဏ္မွာ ေသြးလွဴခဲ့ရင္
• တကယ္လို႔ သင္က ခႏၶာကိုယ္ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုခု (ဥပမာ၊ ေက်ာက္ကပ္) ဒါမွမဟုတ္ ခႏၶာကိုယ္တြင္း အရည္တစ္မ်ိဳးမ်ိဳး (ဥပမာ၊ သုတ္ရည္) လွဴခဲ့ရင္
• တစ္ခ်ိဳ႕ေသာ အာမခံ ကုမၸဏီေတြက သင့္မွာ အသည္းေရာင္ေရာဂါ စီ ဒါမွမဟုတ္ မမာမက်န္းမႈ တစ္ခုခု ႐ွိ၊မ႐ွိ ေျဖခိုင္းပါတယ္။ တကယ္လို႔ သင္က သူတို႔ကို မေျပာခဲ့ရင္ သင္ အာမခံေငြေတာင္းတဲ့အခါ သူတို႔မေပးဘဲေနနိုင္ပါတယ္။
• တကယ္လို႔ သင္ ဩစေၾတးလ်ားႏိုင္ငံ ကာကြယ္ေရးတပ္ဖြဲ႕ (ADF) ကို ဝင္ဖုိ႔ ေလွ်ာက္ထားလိုရင္ သင့္အေနနဲ႔ သူတို႔ကို ေျပာဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
• တကယ္လို႔ သင္ဟာ (ဥပမာ၊ ခြဲစိတ္ကု ဆရာဝန္ ဒါမွမဟုတ္ သြားဆရာဝန္လို) ကိုယ့္လက္ကိုယ္မျမင္ႏိုင္တဲ့ ကုသမႈ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြ လုပ္ေဆာင္ရတဲ့ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ ေစာင့္ေ႐ွာက္မႈေပးသည့္ ဝန္ထမ္း ျဖစ္ခဲ့ရင္ သင့္အေနနဲ႕ သင့္အလုပ္႐ွင္ ဒါမွမဟုတ္ ႀကီးၾကပ္သူကို မျဖစ္မေနေျပာျပၿပီး အထူးကုဆရာဝန္ထံမွ အၾကံဉာဏ္ရယူဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

သင့္အေနနဲ႔ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ ပုဂၢိဳလ္ေတြကို ေျပာဖို႔ မလိုပါ –

• အလုပ္မွ အႀကီးအကဲ
• အလုပ္ ဒါမွမဟုတ္ စာသင္ဘက္မ်ား
• မိသားစု
• မိတ္ေဆြမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။

သင့္ဆရာဝန္က သင့္မိသားစုကို ေျပာျပခြင့္ မ႐ွိပါ။

• မူးယစ္ေဆးဝါးထိုးသြင္းတဲ့ အပ္ေတြ၊ ေဆးထိုးႁပြန္ေတြ ဒါမွမဟုတ္ ဇြန္းေတြကို ဘယ္အခါမွ သူတစ္ပါးနဲ႔ မွ်ၿပီးမသံုးပါနဲ႔။
• ေဆးမင္ေၾကာင္ထိုးျခင္းျပဳတဲ့၊ ခႏၶာကိုယ္ကို ထိုးေဖာက္ေပးတဲ့ လုပ္ငန္းေတြကို ေသခ်ာစြာေ႐ြးပါ။ လိုင္စင္ရ ကြ်မ္းက်င္ပညာ႐ွင္ေတြကို သံုးပါ။ သူတို႔က ဝန္ေဆာင္မႈယူသူတိုင္းအတြက္ အပ္အသစ္သံုးျခင္းနဲ႔ မင္အသစ္သံုးျခင္း ေသခ်ာပါေစ။
• တကယ္လို႔ သင့္မွာ လိင္ဆက္ဆံတဲ့ ၾကင္ေဖာ္ၾကင္ဖက္ေတြ မ်ားစြာ႐ွိေနခဲ့ရင္၊ အထူးသျဖင့္ တကယ္လို႔ သင္က အမ်ဳိးသားျဖစ္ၿပီး အမ်ိဳးသားမ်ားနဲ႔ လိင္ဆက္ဆံမႈ ျပဳခဲ့ရင္ ကြန္ဒံုးမ်ားကို အၿမဲ အသံုးျပဳပါ။
• ေသြးကို စစ္ေဆးမႈမျပဳလုပ္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ ေသြးနဲ႔ ေသြးနဲ႔ ဆက္စပ္တဲ့ ပစၥည္းေတြ အသံုးျပဳမႈကို ေ႐ွာင္ၾကဥ္ပါ။
• သြားတိုက္သြားပြတ္တံ ဒါမွမဟုတ္ မုတ္ဆိတ္ရိတ္ဓားေတြ သူတစ္ပါးနဲ႔ အတူမွ် မသံုးပါနဲ႔။
• တကယ္လို႔ သင္က က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ ဝန္ထမ္းျဖစ္ခဲ့ရင္ ပံုမွန္အသံုးျပဳတဲ့ ႀကိဳတင္ကာကြယ္မႈေတြအစဥ္အၿမဲ လိုက္နာပါ။

တကယ္လို႔ သင့္မွာ အသည္းေရာင္ေရာဂါ စီ ႐ွိခဲ့ၿပီး ေရာဂါ ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ေဆးမ်ား စားသံုးခဲ့ပါေစ သင့္အေနနဲ႕ အသည္းေရာင္ေရာဂါ စီ တဖန္ျပန္ၿပီး ကူးစက္ရ႐ွိႏိုင္ပါတယ္။

ဩစေၾတလ်ားႏိုင္ငံမွာ သင့္ကို အကူအညီ၊ အၾကံဉာဏ္နဲ႔ ပံ့ပိုးမႈ ေပးႏိုင္တဲ႔ အသည္းေရာင္ေရာဂါ စီ လူမႈအဖြဲ႕အစည္း မ်ားစြာ႐ွိပါတယ္။