STI ဆိုသည္မွာ လိင္ဆက္ဆံရာမွတဆင့္ ကူးစက္ပ်ံ႕ႏွံ႔ႏိုင္ေသာ ေရာဂါကူးစက္မႈမ်ား (Sexually Transmissible Infections) ရဲ႕ အတိုေကာက္ျဖစ္ပါတယ္။

STI မ်ားသည္ သင္ လိင္ဆက္ဆံျခင္းျပဳရင္ ကူးစက္ရ႐ွိႏိုင္တဲ့ ေရာဂါမ်ားနဲ႔ မမာမက်န္းျဖစ္ျခင္းမ်ားကို ဆိုလိုပါတယ္။

STI ေရာဂါပိုးမ်ားဟာ အေရျပားေရာ၊ ေသြးထဲ ဒါမွမဟုတ္ သုတ္ရည္နဲ႔ အမ်ိဳးသမီးအဂၤါဇာတ္မႇ အရည္မ်ားမွာပါ ႐ွင္သန္ေနထိုင္ပါတယ္။

သင့္အေနနဲ႔ STI ကို လိင္ဆက္ဆံျခင္း (အမ်ိဳးသမီးအဂၤါဇာတ္၊ စအို ဒါမွမဟုတ္ ပါးစပ္တြင္ လိင္ ဆက္ဆံျခင္ဒါမွမဟုတ္ လိင္အဂၤါဇာတ္ကို ကိုင္တြယ္ထိေတြ႕ျခင္းမွ ကူးစက္ရ႐ွိႏိုင္ပါတယ္။

တကယ္လို႔ သင္ ကြန္ဒံုး အသံုးမျပဳခဲ့ရင္ သင့္အေနနဲ႔ STI ကူးစက္ရ႐ွိႏိုင္ပါတယ္။

STI မ်ားက အမ်ိဳးသမီးမ်ားအား ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားကို ျဖစ္ေစနိုင္ပါတယ္ –

• ဝမ္းဗိုက္မွာ ဆိုးဆိုးဝါးဝါး နာက်င္ျခင္း
• အမ်ိဳးသမီးအဂၤါဇာတ္မွ အရည္ဆင္းျခင္း (discharge)
• အမ်ိဳးသမီးအဂၤါဇာတ္အနီးမွာ အစက္အေပ်ာက္မ်ားေပၚလာျခင္း
• သေႏၶသားက သားအိမ္ရဲ႕ျပင္ပမွာ ႀကီးထြားျခင္း
• အမ်ိဳးသမီးကို ကေလး အလြန္ေစာၿပီး ေမြးေစျခင္း (ကိုယ္ဝန္ပ်က္ျခင္း)
• ကေလးကို လြန္မင္းစြာ ဖ်ားနာေစျခင္း တို႔ျဖစ္ပါတယ္။

STI မ်ားက အမ်ိဳးသားမ်ားအား ေအာက္ပါအခ်က္ကို ျဖစ္ေစနိုင္ပါတယ္။ –

• အမ်ိဳးသားက သားသမီးရျခင္
• အမ်ိဳးသားလိင္တံမွ အရည္ဆင္းျခင္း (discharge)
• အမ်ိဳးသားလိင္တံမွာ အစက္အေပ်ာက္မ်ားျဖစ္ေစျခင္း
• ဆီးသြားသည့္အခါမွာ ပူေလာင္နာက်င္ေစျခင္း တို႔ျဖစ္ပါတယ္။

လူအမ်ားမွာ ေနထိုင္ေကာင္းေနၿပီး ေရာဂါ လကၡဏာပံုစံမ်ား မ႐ွိတဲ့အတြက္ မိမိတို႔မွာ STI ႐ွိမွန္း မသိၾကပါ။ ေသခ်ာေအာင္ သိ႐ွိႏိုင္တဲ့ တစ္ခုတည္းေသာနည္းက စစ္ေဆးျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ STI အမ်ဳိးမ်ဳိးအတြက္ စစ္ေဆးတဲ့နည္း အမ်ဳိးမ်ဳိး ႐ွိပါတယ္။ စစ္ေဆးျခင္းေတြက           

• သင့္ဆီးကို စစ္ေဆးျခင္း
• သင့္ေသြးကို စစ္ေဆးျခင္း
• သင့္ လိင္အဂၤါ ေရာဂါကူးစက္မႈ ႐ွိ၊မ႐ွိသိရန္ ဂြမ္းဖတ္နဲ႔တို႔ၿပီး စစ္ေဆးျခင္း တို႔ျဖစ္ပါတယ္။

သင့္အေနနဲ႔ စစ္ေဆးတဲ့နည္း တစ္မ်ဳိးထဲသာ ဒါမွမဟုတ္ စစ္ေဆးတဲ့နည္း သံုးမ်ဳိးလံုးနဲ႔ စစ္ေဆးဖို႔ လိုအပ္ႏိုင္ပါတယ္။ သင့္ဆရာဝန္က သင့္ကိုဘယ္စစ္ေဆးတဲ့နည္းေတြ လုပသင့္တယ္ဆိုတာ ေျပာပါလိမ့္မယ္။

တစ္ခ်ိဳ႕ STI ေတြက ေဆးဝါးမ်ားနဲ႔ လြယ္ကူစြာ ကုသေပ်ာက္ကင္းႏိုင္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ ထိန္းသိမ္းကုသႏိုင္ၿပီး ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ မကုသႏိုင္ပါဘူး။

သင့္အေနနဲ႔ ေဆးဝါးကုသမႈ ၿပီးဆံုးၿပီး STI က ေပ်ာက္ကင္းေနေစကာမူ STI ထပ္မံ ကူးစက္ရ႐ွိႏိုင္ပါတယ္။

တကယ္လို႔ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားျဖစ္ခဲ့ပါက သင့္အေနနဲ႔ STI ႐ွိ၊မ႐ွိ စမ္းသပ္စစ္ေဆးမႈ ျပဳပါ –

• သင္ ကြန္ဒံုးမပါဘဲ လိင္ဆက္ဆံျခင္း (အမ်ိဳးသမီးအဂၤါဇာတ္၊ စအို ဒါမွမဟုတ္ ပါးစပ္မွာ လိင္ဆက္ဆံျခင္း) ျပဳလုပ္ခဲ့ရင္
• သင့္မွာ ေရာဂါလကၡဏာ တစ္စံုတစ္ရာ ေတြ႕ေနရရင္
• သင့္ လိင္ဆက္ဆံေရးဆိုင္ရာ က်န္းမာေရးအတြက္ စိတ္ပူပန္ေနရရင္
• သင့္မွာ STI တစ္မ်ဳိးမ်ဳိး႐ွိေနႏိုင္သည္ဟု ထင္ျမင္ယူဆရင္
• သင့္ကြန္ဒံုးက လိင္ဆက္ဆံေနစဥ္ သင့္ကြန္ဒံုးကေပါက္သြားျခင္း ဒါမွမဟုတ္ ျပဳတ္ထြက္သြားျခင္း

ျဖစ္ခဲ့ရင္

• သင္ ဒါမွမဟုတ္ သင့္ ၾကင္ေဖာ္ၾကင္ဖက္က တစ္ပါးသူနဲ႔ လိင္ဆက္ဆံခဲ့ရင္
• သင္ ဒါမွမဟုတ္ သင့္ ၾကင္ေဖာ္ၾကင္ဖက္က ယခင္က တစ္ပါးသူ နဲ႔ လိင္ဆက္ဆံခဲ့ဘူးရင္
• မူးယစ္ေဆးဝါးထိုးသြင္းဖို႔ အပ္ေတြ၊ ေဆးထိုးႁပြန္ေတြနဲ႔ ဇြန္းေတြကို သူတစ္ပါးနဲ႔

အတူမွ်ၿပီး အသံုးျပဳရင္

• သင္ လိင္ဆက္ဆံမႈဆိုင္ရာ အေဖာ္အသစ္ စတင္ခဲ့ရင္ တို႔ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီစစ္ေဆးမႈေတြက ျမန္ဆန္ၿပီး  နာက်င္မႈကင္းကာ ပံုမွန္အားျဖင့္ အခမဲ့ ျဖစ္ပါတယ္။ စစ္ေဆးမႈေတြက အမ်ိဳးသားေတြနဲ႔ အမ်ိဳးသမီးေတြအတြက္ တူၾကပါဘူး။ ဆရာဝန္ ဒါမွမဟုတ္ သူနာျပဳက သင့္ခႏၶာကိုယ္မွ အရည္ အနည္းငယ္ ဥပမာ၊ ဆီး (ေသး)၊ သြားရည္ (တံေတြး)၊ အမ်ိဳးသမီးအဂၤါဇာတ္မွ အရည္ ဒါမွမဟုတ္ ေသြးကို ယူပါလိမ့္မယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ စစ္ေဆးမႈေတြကို သင္ကိုယ္တိုင္ ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါတယ္။

စစ္ေဆးေတြ႕႐ွိခ်က္ေတြ ရ႐ွိဖို႔ အခ်ိန္ တစ္ပါတ္မွ ႏွစ္ပါတ္အထိ ၾကာျမင့္ပါတယ္။

‘႐ွိသည္’ ‘positive’ ဟုေတြ႕႐ွိျခင္းက သင္ STI ေရာဂါ႐ွိေနၿပီလို႔ ဆိုလိုပါတယ္။ သင့္အား ျမန္ဆန္ၿပီး လြယ္ကူစြာ အသံုးျပဳႏိုင္တဲ့ေဆး ေပးပါလိမ့္မယ္။

တစ္ခ်ိဳ႕ STI မ်ားမွာ ထိန္းသိမ္း႐ံုကုသႏိုင္ၿပီး ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ မကုသႏိုင္ေၾကာင္း သတိျပဳေစလိုပါတယ္။

သင့္အေနနဲ႔ သင္လိင္ဆက္ဆံတဲ့ ၾကင္ေဖာ္ၾကင္ဖက္ကို ေျပာျပသင့္တယ္၊ ဒါ႔အျပင္ သင့္ လိင္ဆက္ဆံတဲ့ ၾကင္ေဖာ္ၾကင္ဖက္ကလည္း စမ္းသပ္စစ္ေဆးမႈ ခံယူသင့္ပါတယ္။ တကယ္လို႔ သင့္ လိင္ဆက္ဆံတဲ့ ၾကင္ေဖာ္ၾကင္ဖက္က စမ္းသပ္စစ္ေဆးမႈမျပဳလုပ္ဘဲ ေဆးလည္း မေသာက္ခဲ့ရင္ သင္တို႔ အခ်င္းခ်င္း STI အျပန္အလွန္ ကူးစက္ျခင္း ျဖစ္နိုင္ပါတယ္။

တကယ္လို႔ သင္က သင့္ လိင္ဆက္ဆံတဲ့ ၾကင္ေဖာ္ၾကင္ဖက္ကို ေျပာျပဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ရင္ သင့္ဆရာဝန္ ဒါမွမဟုတ္ သူနာျပဳအား သူ႔ကိုေျပာျပခိုင္းပါ။ သူတို႔က သင့္ လိင္ဆက္ဆံတဲ့ ၾကင္ေဖာ္ၾကင္ဖက္ကို သင့္အေၾကာင္း ေျပာျပျခင္းမျပဳပါ။ ဒီအေျခအေနကို ‘ထိေတြ႕ဆက္ဆံမႈကို ေျခရာခံလိုက္ျခင္း’ ‘contact tracing’ လို႔ေခၚပါတယ္။

သင့္အေနနဲ႔ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ ပုဂၢိဳလ္မ်ားကို ေျပာဖို႔ မလိုပါ –

• အလုပ္မွ အႀကီးအကဲ
• လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္မ်ား
• မိတ္ေဆြအေပါင္းအသင္းမ်ား
• မိသားစု

• သင္ႏွင့္ သင့္ လိင္ဆက္ဆံတဲ့ ၾကင္ေဖာ္ၾကင္ဖက္တို႔ ေဆးစားသံုးမႈ မၿပီးဆံုးခင္

လိင္ဆက္ဆံျခင္း မျပဳရပါ။

• ကြန္ဒံုး အသံုးျပဳပါ။

STI ကူးစက္မႈကို ေ႐ွာင္ၾကဥ္ႏိုင္သည့္ အေကာင္းဆံုးနည္းလမ္းမွာ လိင္ဆက္ဆံတိုင္း ကြန္ဒံုးကို အၿမဲ အသံုးျပဳျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။