hepatitis C yeen ee kɔ̈m wën cuɛ̈nydu cɔl aa tuäny.  Dëkdëk mɔ̈u apɛidittet, ba wɛ̈l rɛc  luöi,  wɛl kɔ̈k ku kuat kääm kɔ̈k aya këëk alëu bïk cuëny cɔl aa tuäny.

Cuänydu ee rilic apɛi tɛnë piäldu. Na ci cuɛ̈ny reem aye riäk  ka cïï leu ku bi lui apɛ̈th kua leu bi looi ba tuany apɛidittet.

hepatitis C ee kaamdɛt aye cɔl “hep C”.

Yïn aleu ba hepatitis C yiök na ci riɛ̈m ee raan lëŋ hepatitis C  kääm abi lɔ ee riɛ̈mdu yiic.  Na cɔ̈ɔ̈k ɣa riɛ̈m koor yen cï lony ku akoor bi tïŋ ka yïn dɔm hepatitis C.

Kadit rɛɛc yen root thin

• rɔmrɔ̈m wiɛ̈th, syringes ku thɛ̈ɛ̈th ku bi wɛ̈l tuɔ̈m yen dhel wën ŋic ye kɔc yen yiök hepatits C
• käk këëc cäp gäät guöp, ɣumɣum guöp aye yëëi
• rɛ̈ɛ̈t tɛwen ye dɛ̈ɛ̈l toom käk këc cäp kïïm yic käk lëëc aye käk tuöm kɔu wiɛ̈th

käkoor rɛɛc yen rot looi thin

• man meth leŋ hepatitis C aleu bi yiëk mɛ̈nhdhe käm lëëc  aye dhiët yiic
• rɔ̈mrɔ̈m awuthut cunhthook ku abït
• tuöm wïth ke kuc bi tɛtök looi tɛn kɔc lui tɛn piäl muök

Yïn acïï leu ku ba hepatitis C yiök tɛ̈n:

• rɔ̈mrɔ̈m tɛn larool aye ɣɔ̈n laak
• tuuc aye lɔ̈k alɛ̈th raan wën lëŋ hepatitis C
• rɔ̈mrɔ̈m käk, miëth, aduuk, bïny dëkdëk ku bïny adök

• miëth cäm ci thäl raan lëŋ hepatits C
• thïïm, ɣɔɔl, ciëmthook keek raan lëŋ hepatits C
•  ɣɔ̈n kuäŋ
• Lääi aye kɛ̈ɛ̈c kääm(e.g. Dhiër)

Tuöm, mïït guöp riɛ̈m ku käk kïïm ku lëëc ɣɔ̈ɔ̈th ɣa kawën ye ŋiɛ̈c looi tɛ̈në Australia tɛ̈ ye lööŋ eben ku tɛ̈ mɛ̈ɛ̈c rot yä buɔ̈th yiic.

Kɔc juëc acie tïŋ aye yiök ke tuäny. Këne yëën laac nyuɔ̈th ee niöp. Dhël töŋ wen ye yeen ŋic ku bi detic eek u bi riɛ̈m theem.

Thiëc akiëmdu ku bi them nä:

• tɛ̈ cï yïc rot käŋ tom wɛ̈l rɛ̈ɛ̈c, na cɔ̈k alɔ̈n ye yen tök aye kääm thɛ̈ɛ̈r ci lɔ. (Wɛ̈l aye määt thïna gut cï steroids kën gym)
• yïn cï käŋ thiɔ̈k ɣöt karkon yïc kuät gëndɛ̈t

• yïn cï kën guöp käŋ waar aye mïït guöp riɛ̈m tɛn Australia kaamtuëŋ 1990 aye kuat gën dɛt kaamtuëŋ thɛɛr këëc keek gua jɔk athëm ee hepatitis C
• yïn näŋ kuat gäät aye wumwum guöp

• yïn abɔ gën wën lëŋ akuën dït kɔ̈c lëŋ hepatitis C cïmenë Africa, Middle East (cimënë Egypt), ku Mediterranean, Eastern Europe, ku South Asia
• yïn lëŋ moor hepatitis C
• yïn ee muöc, näŋ HIV ku yïn ci tɔ̈ɔ̈c keek rööl
• raandun ye wek tɔ̈ɔ̈c anäŋ hepatitis C

Kääm hepatitis C ɣa la cuɛ̈ny yic ku dhiët kääm juëc kɔ̈k tɔu keek yïïc. Guöp ee thɔ̈ɔ̈r kë kɔ̈ɔ̈m ee dääu cuɛ̈ny yiic wën lëu bï cuɛ̈ny luɔ̈i tɛtök.kaamdɛt yiic guäpdu abi thɔ̈ɔ̈r eben keek kääm yen root. Këne alëu ku bi rot looi kaam pɛ̈i kadetëm tuëŋ wën cïï yïn kɔ̈m yiök.

Guup kɔ̈c juëc acïk lëu bïk thɔ̈ɔ̈r ebën keek kɔ̈m. ruun juëc yiic, kë cuɛ̈ny ariääk apɛ̈ɛ̈I ke lëŋ yiic piäär juëc. Këne aye cɔɔl‘cëëŋ thïn’ (cirrhosis) ku alëu bi rot looi keye tuɛ̈ny cuɛ̈ny ku cɔl cuɛ̈ny akääc.

Etɛde. Akiëmdu aleu bi yiëk wɛl ba keek dëk bïk yiëk dɔ̈ɔ̈c hepatitis C.

Tɛ ye löŋ wïëc yen adhïl lɛ̈k kɔ̈c käkkä:

• na yïïn ca riɛm gäm tɛn riɛ̈m gäm thin
• na yïn ca gɛ̈ɛ̈m kë tɔu guöp yiic(e.g. rook) aye piiu guöp yiic(e.g. tööŋ)
• Akut kɔc kɔ̈k tamïïn ɣa yïn thiëc ku ba lɛ̈ɛ̈k keek na ye ke lëŋ yïn hepatitis C aye tuɛ̈nytuɛ̈ny kɔ̈k. Na ye ke cï yïn yeen lëk keek, keek acïï leu bïk yïïn dɔm tɛ leer yïn thiëc acuut
• Na ye ke wïc yïn yen ba mɛ̈t Akut Gëël Australian (ADF), Yïn awïc ku ba dhiɛ̈l lɛ̈ɛ̈k keek.
• Na ye raan wën luui tɛn piäl guöp wën yen luui kääk rɛ̈t tɛ̈wën cïï yïn ciɛ̈nku ye tïŋ(cïmenë akïïm rɛ̈ɛ̈t aye lëëc) yïn adhïl lɛ̈ɛ̈k raandun cï luöi aye raan yï muknhom ku wïc wëët tɛn akïïm wën lëŋ ŋiëcdit.

Yïn acïe wïc ku ba lɛ̈ɛ̈k kɔ̈ɔ̈ckun:

• Bäänydu
• Kɔ̈ɔ̈c luui wek aye kɔ̈ɔ̈c gɛ̈ɛ̈twek
• Kääcku
• Mɛ̈ɛ̈thku

Akiëëmdu acïï bï lɛ̈ɛ̈k kääcku.

• • Duk wiɛ̈th ye rɔɔm, syringes aye thiɛ̈ɛ̈tcaai ku ba wɛ̈l rɛɛc tuɔ̈m
  • Kuɛ̈ɛ̈ny tɛn gäät guöp ku tuöm  apɛ̈th. Luöi kɔɔc wën cï yiëk athor luɔiden. Ye dhiɛ̈l ŋic ke wënh yam yencïk luöi ku pïu tɛ̈n kuät raan cï bɛ̈ntɛn keek.
  • Bakbak ye condom luöi na ye këwën lëŋ yïn kɔ̈c juëc ye yïn tɔ̈ɔ̈c ke kek, apɛ̈i na ye möny wën tɔ̈c ke rööl
  • Mäl riɛ̈m aye kääk riɛ̈m bɔ̈ bɛ̈ɛ̈i wën cïï riɛ̈m ci gaam thin ye them
  • Duk kääk cuthcuth thook aye abɛ̈ɛ̈t ye rɔɔm
  • Na ye raan wën luui tɛn piäl guöp, bakbak ye dhɛ̈l ye buɔ̈th yic buɔ̈th yiic

Na cɔ̈k lëŋ yïn hepatitis C kaam ci jäl ku yïn aci dek wɛ̈l bï yen cɔl aŋuɛ̈n, ka yïn aleu ba ŋuɔ̈t yï yiök hepatitis C dɛt.

Alëŋ  akut juëc hepatitis C group tɛ̈n Australia bï yïn yiëk kuɔ̈ny, lëëk ku kɛ̈ɛ̈ckë kek yïn.